Năm “nước rút” của Giáo dục Tiểu học
Ngày 14/8, tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) tổ chức Hội nghị tổng kết năm học 2018-2019, triển khai nhiệm vụ năm học 2019-2020 đối với Giáo dục Tiểu học. Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ chủ trì Hội nghị.
Đối với Giáo dục Tiểu học, năm học 2019-2020 sẽ là năm “nước rút” để chuẩn bị các điều kiện triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới bắt đầu từ lớp 1 sau đúng một năm nữa - đây cũng là vấn đề được nhắc đến nhiều nhất tại Hội nghị triển khai năm học mới của bậc học này.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ trao đổi tại Hội nghị
Nhiều địa phương 100% học sinh học 2 buổi/ngày
Báo cáo tại Hội nghị, ông Thái Văn Tài, Quyền Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học (Bộ GDĐT) cho biết, năm học 2018-2019, các địa phương tiếp tục duy trì và phát triển mạng lưới trường, lớp tiểu học đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh. Các địa phương đã quan tâm nhiều hơn đến việc đầu tư cơ sở vật chất, đội ngũ để tăng tỉ lệ học sinh được học 2 buổi/ngày, hiện nay tỉ lệ này đạt 80,06% (năm học trước đạt 74,8%). Nhiều địa phương đã đạt tỉ lệ 100% học sinh học 2 buổi/ngày.
Phong trào xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia cũng đạt một số kết quả đáng khích lệ trong bối cảnh toàn ngành thực hiện việc dồn dịch điểm trường với tỉ lệ trường tiểu học đạt chuẩn Quốc gia của cả nước là 66%. “Đây là những điều kiện rất thuận lợi để chuẩn bị cho việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông” - ông Tài nhận định.
Cũng trong năm học vừa qua, các địa phương đã vận dụng nhiều hình thức tổ chức dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh, gắn kiến thức học trong nhà trường với thực tiễn, tăng cường kĩ năng sống; quan tâm nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh vùng sâu, vùng xa, học sinh có hoàn cảnh khó khăn.
Cơ sở vật chất phòng học, phòng chức năng tiếp tục được nâng cấp, xây dựng thêm trường lớp, sân chơi, cây xanh, thảm cỏ ngày càng khang trang, sạch đẹp. Nhờ vậy đã góp phần hạn chế học sinh lưu ban, bỏ học và tăng cường giáo dục kĩ năng sống cho học sinh dân tộc một cách thiết thực, hiệu quả.
Trong điều kiện chỉ còn một năm nữa sẽ chính thức triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới đối với lớp 1, ông Thái Văn Tài cho biết, những mục tiêu trong năm 2019-2020 của bậc Tiểu học sẽ chủ yếu xoay quanh việc chuẩn bị cho nhiệm vụ quan trọng này.
“Cụ thể, Giáo dục Tiểu học sẽ tập trung thực hiện rà soát, quy hoạch, phát triển mạng lưới trường lớp, tăng cường cơ sở vật chất các trường tiểu học đáp ứng điều kiện thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới; nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục; chuẩn bị sách giáo khoa theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở cấp tiểu học.
Đồng thời sẽ chú trọng đổi mới công tác quản lí, quản trị trường học theo hướng đẩy mạnh phân cấp quản lí, tăng cường quyền tự chủ của nhà trường. Tăng cường nền nếp, kỷ cương, nâng cao chất lượng, hiệu quả các hoạt động giáo dục, chú trọng kết hợp giữa dạy chữ và dạy người” - ông Tài cho hay.
Quan trọng là phẩm chất của giáo viên
Thiếu giáo viên, khó khăn trong tuyển dụng giáo viên tiếng Anh là vấn đề được ngành Giáo dục TP. Hồ Chí Minh và một số địa phương đặt ra tại Hội nghị với mong muốn có giải pháp khắc phục. Đại diện lãnh đạo Sở GDĐT TP. Hồ Chí Minh cho biết, mặc dù thành phố đã có chế độ thu nhập tăng thêm khá hấp dẫn cho giáo viên ngoại ngữ song việc tuyển dụng giáo viên vẫn rất khó khăn, số giáo viên dự tuyển chỉ đáp ứng 50% nhu cầu.
“Giáo viên tiếng Anh, giáo viên nhạc họa khối lượng công việc nhiều, chế độ đãi ngộ chưa thỏa đáng nên khó khăn trong tuyển dụng, nhiều giáo viên được tuyển dụng một thời gian cũng bỏ trưởng, bỏ lớp đi làm công việc khác. Đây là khó khăn rất lớn cho các địa phương khi triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới và ngoại ngữ trở thành môn bắt buộc” - đại diện lãnh đạo Sở GDĐT TP. Hồ Chí Minh cho biết.
Cũng bàn về chuẩn bị đội ngũ giáo viên triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, đại diện Sở GDĐT tỉnh Đồng Tháp cho biết, toàn tỉnh hiện có 80% giáo viên tiểu học có trình độ đại học trở lên, về cơ bản số lượng, chất lượng giáo viên tiểu học của Đồng Tháp đáp ứng được yêu cầu triển khai chương trình mới bắt đầu từ lớp 1. “Tuy nhiên, chúng tôi đang rất trông chờ việc triển khai tập huấn đại trà để giáo viên được tiếp cận sớm, chuẩn bị chu đáo cho triển khai chương trình mới” - đại diện Sở GDĐT Đồng Tháp đề xuất.
Trao đổi xung quanh vấn đề đội ngũ giáo viên tiểu học, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng, điều đáng lo không không phải là thừa - thiếu giáo viên mà là phẩm chất năng lực của thầy cô, đặc biệt là phẩm chất đạo đức, mối quan hệ với phụ huynh học sinh. “Bộ đã xây dựng và ban hành chuẩn giáo viên mới trong đó quan trọng chuẩn kỹ năng nghề nghiệp, phương pháp giảng dạy. Tới đây, giáo viên tiểu học sẽ phải tiếp tục được bồi dưỡng nâng chuẩn. Tôi muốn nhấn mạnh, trình độ đào tạo là quan trọng nhưng phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, kỹ năng giảng dạy của giáo viên còn quan trọng hơn” - Bộ trưởng nói.
Chia sẻ về vai trò tham mưu của ngành Giáo dục địa phương, ông Nguyễn Văn Tuế, Phó Giám đốc Sở GDĐT tỉnh Quảng Ninh cho rằng, nếu sở, phòng giáo dục tham mưu đúng, trúng, quyết liệt cho cấp ủy, chính quyền địa phương thì việc chuẩn bị các điều kiện cho triển khai chương trình mới sẽ thuận lợi.
“Chính sự quan tâm, quyết liệt chỉ đạo triển khai của cấp ủy, chính quyền địa phương mà đến thời điểm này Quảng Ninh đã chuẩn bị chu đáo, sẵn sàng cho việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới đối với lớp 1 từ năm học sang năm” - Ông Tuế nói.
Phó Giám đốc Sở GDĐT tỉnh Quảng Ninh cũng đề cập tới vai trò của công tác truyền thông để giáo viên, phụ huynh và toàn xã hội hiểu, đồng thuận với quá trình triển khai đổi mới. “Về việc này, chúng tôi cũng nhận thấy cần phải làm tốt hơn nữa, thực tế nhiều việc ngành Giáo dục Quảng Ninh đã làm tốt nhưng chưa được dư luận xã hội biết đến”.
Mỗi người phải trở thành người trong cuộc
Nhắc lại kinh nghiệm triển khai mô hình trường học mới (VNEN) khi chưa chuẩn bị thấu đáo về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất như mội bài học cho lần đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, trước hết là với lớp 1 tới đây, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ yêu cầu các sở giáo dục và đào tạo chủ động chuẩn bị tốt các điều kiện thực hiện và định hướng chuẩn bị tâm thế cho những người tham gia vào quá trình đổi mới.
“Tới đây, giáo viên tiểu học sẽ phải dạy học 2 buổi/ngày, vất vả hơn hiện nay nhưng lương, thu nhập không tăng, đây là việc phải được định hướng để giáo viên sẵn sàng tâm thế. Đổi mới là quá trình, nếu đòi hỏi chu toàn hết ngay khó có thể làm được nhưng quan trọng là có lộ trình, bước đi và phải đúng hướng và kiên định” - Bộ trưởng chia sẻ.
Nhìn nhận một số việc mà giáo dục tiểu học đã triển khai trong thời gian qua như đổi mới kiểm tra, đánh giá, khen thưởng học sinh hay giảm áp lực hồ sơ sổ sách cho giáo viên, Bộ trưởng cho rằng, đã được triển khai tốt nhưng vẫn chưa triệt để, vẫn còn đánh giá khen thưởng dựa trên mong muốn của phụ huynh, thành tích của nhà trường; vẫn còn tình trạng lạm dụng hồ sơ sổ sách ở một số cơ sở giáo dục, gây áp lực cho giáo viên.
“Việc giảm hồ sơ sổ sách Bộ đã chỉ đạo rồi nhưng ở nhiều cơ sở giáo dục việc triển khai chưa triệt để. Có nơi lãnh đạo chưa kịp đổi mới, còn chưa thực sự coi mình là người trong cuộc, vẫn còn cảm thấy đây là vấn đề của người khác. Chỉ khi chúng ta thấy được đây là việc của mình thì mới thống nhất được trong hành động” - Bộ trưởng nhấn mạnh.
Riêng về vấn đề chuẩn bị cơ sở vật chất cho triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ trưởng đề nghị, cần nâng cao hơn nữa vai trò của địa phương để giải quyết những vấn đề còn tồn tại hiện nay như sĩ số học sinh/lớp đông, thiếu trường lớp dạy và học 2 buổi/ngày, thiếu công trình nước sạch, nhà vệ sinh, sắp xếp, dồn ghép trường lớp cơ học, ảnh hưởng tới chất lượng giáo dục...
Trung tâm Truyền thông Giáo dục
